top of page
Zoeken

De toenemende concurrentiedruk in de advocatuur door AI

  • npbronsvoort
  • 14 aug 2024
  • 3 minuten om te lezen

Bijgewerkt op: 6 nov 2024

ai chip in een moederboard

Ook in de soms conservatieve wereld van de advocatuur zijn veranderingen onvermijdelijk. Een van de meest ingrijpende ontwikkelingen van de afgelopen jaren is de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI). Deze technologische vooruitgang belooft de manier waarop juridische diensten worden geleverd fundamenteel te transformeren en zal leiden tot een nieuw speelveld waarin nieuwe spelers opkomen en clientverwachtingen veranderen. Bovendien zal AI de manier waarop advocatenkantoren hun concurrentiepositie handhaven, drastisch beïnvloeden. Om de gevolgen van deze verschuiving beter te begrijpen, gebruiken we het vijf krachtenmodel van Michael Porter, een veelgebruikt hulpmiddel in strategisch management.


Het Vijf Krachtenmodel van Porter

Het vijf krachtenmodel, ontwikkeld door Michael Porter, biedt een raamwerk om de concurrentiedynamiek binnen een industrie te analyseren. Dit model identificeert vijf krachten die de concurrentie-intensiteit en daarmee de aantrekkelijkheid van een markt bepalen:



1. De Dreiging van Nieuwe Toetreders

AI verlaagt de toetredingsdrempels voor nieuwe spelers in de juridische sector aanzienlijk. Dankzij AI-oplossingen kunnen startups en techbedrijven, waaronder alternatieve juridische dienstverleners (ALSP's) zoals Harvey, snel en kostenefficiënt juridische diensten aanbieden. Dit versterkt de concurrentiedruk vooral voor kleine en middelgrote kantoren, die vaak niet beschikken over de schaalvoordelen en technologische middelen van grotere spelers. Uit het IBA-onderzoek The Future is Now (2) blijkt dat slechts 32% van de advocatenkantoren met minder dan 100 advocaten AI implementeert, terwijl dit bij kantoren met meer dan 500 advocaten 100% bedraagt.

Grote internationale kantoren ontwikkelen inmiddels hun eigen AI-tools, zoals Dentons met FleetAI en A&O Shearman met ContractMatrix. Deze technologieën geven hen een aanzienlijk concurrentievoordeel, doordat ze efficiënter kunnen werken en hun marktaandeel verder kunnen vergroten. Daarnaast zal dit waarschijnlijk leiden tot een toenemende instroom van internationale spelers die hun AI-investeringen willen terugverdienen, waardoor de concurrentie op de Nederlandse juridische markt verder wordt aangescherpt.


2. De Onderhandelingsmacht van Leveranciers

AI-technologieën worden grotendeels geleverd door gespecialiseerde techbedrijven, waardoor advocatenkantoren afhankelijk worden van deze externe leveranciers. Deze afhankelijkheid brengt risico's met zich mee, zoals mogelijke prijsstijgingen en beperkingen in de beschikbaarheid van technologie. Daarnaast vereisen AI-ontwikkelingen dat kantoren technisch vaardig talent aantrekken om AI effectief in hun processen te integreren, wat een nieuwe afhankelijkheid creëert van opleidingsinstituten en -programma's die deze vaardigheden bieden.


3. De Onderhandelingsmacht van Afnemers

AI biedt klanten toegang tot meer informatie en alternatieven, waardoor hun onderhandelingspositie sterker wordt. Klanten eisen daardoor meer transparantie, lagere prijzen en snellere service, wat de marges van traditionele advocatenkantoren onder druk zet. Uit onderzoek van Wolters Kluwer blijkt dat bijna 82% van de klanten verwacht dat advocatenkantoren technologie en AI inzetten om hun diensten te verbeteren en efficiënter te maken, wat de innovatieverwachting bij kantoren verhoogt. Daarnaast investeren veel bedrijven in eigen AI-oplossingen: 78% van de juridische afdelingen en 79% van de advocaten verwacht een toename van selfservice-opties. Dit vergroot de druk op advocatenkantoren om concurrerende tarieven en innovatieve oplossingen te bieden.


4. De Dreiging van Substituten

AI-gebaseerde juridische diensten en geautomatiseerde platforms bieden steeds meer alternatieven voor traditionele advocatenkantoren. Zelfbedieningshulpmiddelen, zoals contractgeneratie en e-discovery tools, kunnen juridische processen efficiënter en goedkoper uitvoeren​. 73% van de advocaten zegt dat AI hun werk zal beïnvloeden door routinetaken over te nemen, zoals documentanalyse en contractgeneratie​(1). Kantoren die zich richten op routinematige taken moeten zich onderscheiden door diepere juridische expertise en nauwere klantrelaties om deze dreiging het hoofd te bieden​.


5. De Rivaliteit tussen Bestaande Concurrenten

De opkomst van AI vergroot de rivaliteit tussen bestaande advocatenkantoren aanzienlijk. Grotere kantoren investeren volop in AI-oplossingen om processen te stroomlijnen en hun efficiëntie te verhogen. 85% van de advocatenkantoren geeft aan dat technologie een cruciale rol speelt bij het behouden van klanten en het verbeteren van productiviteit​(1). Tegelijkertijd wordt verwacht dat meer cliënten gebruik zullen maken van self-serviceoplossingen, zowel via hun eigen technologieën als via alternatieve juridische dienstverleners (ALSP's). Voor kleinere en middelgrote kantoren is de druk om in AI te investeren groot. Daarnaast moeten zij zich scherper positioneren, marktgerichte proposities ontwikkelen en actief aan marktbewerking doen om zichtbaar en aantrekkelijk te blijven voor hun doelgroep​


Conclusie

AI transformeert de concurrentiedynamiek in de advocatuur ingrijpend. Kleine en middelgrote kantoren staan voor een bijzondere uitdaging, omdat ze moeten concurreren met zowel internationale spelers als nieuwe toetreders die AI gebruiken om juridische diensten efficiënter en goedkoper aan te bieden​. Door het vijf krachtenmodel van Porter toe te passen, kunnen advocatenkantoren beter begrijpen hoe deze krachten de markt beïnvloeden en welke strategische maatregelen ze moeten nemen om concurrerend te blijven. Investeringen in technologie, een scherpere klantpositionering, marktgerichte proposities, beter klantbeheer, betere marktbewerking en een flexibele groeistrategie zijn cruciaal om te overleven in deze steeds competitievere markt​.


bronnen:

(1)Wolters Kluwer-Future Ready Lawyer Report (https://www.wolterskluwer.com/en/know/future-ready-lawyer-2023)

 
 
 
bottom of page